Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech — ile kosztuje, jakie są rodzaje i czy jest obowiązkowe?

Niemcy mają jeden z najlepszych systemów opieki medycznej na świecie. Każda zaś osoba, która tam mieszka, musi posiadać ubezpieczenie zdrowotne. 

Jakie są rodzaje ubezpieczeń w Niemczech, jak je uzyskać i ile kosztują? Gdzie się ubezpieczyć? Na co zwrócić uwagę? 

W poradniku Monito znajdziesz wszystkie informacje dotyczące niemieckiego ubezpieczenia.

Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech

Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe. Musi je posiadać każda osoba mieszkająca i zameldowana w Niemczech. Trzeba je mieć najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy na etacie lub działalności gospodarczej w Niemczech. 

Jeśli przeprowadzamy się do Niemiec i zaczynamy pracę na etacie, nie mamy się o co martwić — jesteśmy automatycznie zgłaszani do ubezpieczenia. Obowiązek ubezpieczenia pracownika leży bowiem po stronie pracodawcy.

Za brak dopełnienia tego obowiązku mogą przysługiwać kary pieniężne. W przypadku nieopłacania ubezpieczenia, od pierwszego dnia jego obowiązywania naliczany jest nam dług. Bez ubezpieczenia nie możemy nawet zarejestrować się w niemieckim urzędzie pracy. 

Ubezpieczenie zdrowotne przestaje być ważne po powrocie do kraju pochodzenia. 

Od kiedy trzeba opłacać ubezpieczenie w Niemczech?

Obowiązek ubezpieczenia pojawia się praktycznie od razu po przeprowadzce do Niemiec i rozpoczęciu tam pracy. Co więcej, obowiązuje z datą wsteczną.

Jeśli nasze zgłoszenie do ubezpieczenia pojawi się później niż rozpoczęcie pracy, będziemy musieli i tak opłacić wszystkie składki wstecz. 

Pobyt tymczasowy w Niemczech a ubezpieczenie 

Jeśli zamierzamy przebywać w Niemczech tylko przez krótki czas (wyjazd turystyczny, odwiedziny u rodziny lub praca sezonowa), nie obowiązuje nas ubezpieczenie zdrowotne. 

W przypadku konieczności uzyskania pomocy medycznej, będzie nam potrzebna karta EKUZ i dowód osobisty (lub paszport). Jeśli nie mamy karty EKUZ, NFZ może nam wystawić tak zwane „tymczasowe zaświadczenie zastępcze” (niem. PEB). 

W ramach tego otrzymamy „świadczenie rzeczowe”, czyli opiekę lekarską i szpitalną. Koszty leczenia opłaci wówczas NFZ. Możemy je otrzymać tylko w niemieckich państwowych kasach chorych. Na podstawie karty EKUZ nie możemy korzystać z prywatnych świadczeń medycznych. 

System ubezpieczeń w Niemczech — 2 rodzaje ubezpieczeń 

W Niemczech funkcjonują dwa systemy ubezpieczeń zdrowotnych. Możemy wybrać państwowe lub prywatne ubezpieczenie:

• państwowe ubezpieczenie zdrowotne (niem. Gesetzliche Krankenversicherung, GKV) 
• prywatne ubezpieczenie zdrowotne (niem. Private Krankenversicherung, PKV)

Ustawowe państwowe ubezpieczenie zdrowotne (GKV)

Państwowe ubezpieczenie zdrowotne to najpopularniejszy i najbardziej powszechny rodzaj ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech. W Niemczech funkcjonuje ponad 100 Kas Chorych. Do największych i najbardziej znanych należą: AOK, Techniker Krankenkasse i Novitas.  

Niektóre kasy chorych (takie jak AOK, TK czy SBK) są bardzo duże i mają miliony członków, inne zaś są zdecydowanie mniejsze. Nie oznacza to, że zapewniają gorsze świadczenia. Wszystkie kasy chorych w Niemczech muszą przestrzegać bowiem przepisów rządowych dotyczących świadczeń zdrowotnych. 

Ubezpieczenie państwowe obejmuje dość szeroki zakres świadczeń, ale np. dodatkowe świadczenia stomatologiczne podlegają już dodatkowym opłatom, które musimy ponieść we własnym zakresie. Jeśli będziemy objęci państwowym ubezpieczeniem, możemy zdecydować się na „dokupienie” dodatkowych: stomatologicznego czy od następstw nieszczęśliwych wypadków (niem. Unfallversicherung). 

Do państwowego ubezpieczenia zdrowotnego możemy „podpiąć” naszą rodzinę — niepracujący członkowie rodziny są objęci ubezpieczeniem bezpłatnie. 

Nasz wniosek o państwowe ubezpieczenie zdrowotne nie może zostać odrzucony. 

Kto jest objęty państwowym ubezpieczeniem zdrowotnym? 

Państwowe ubezpieczenie zdrowotne obejmuje:

• osoby, których roczny dochód brutto nie przekroczy 64 350 EUR (dane na 2021 rok)
• emeryci
• osoby uczące się zawodu (niem. Ausbildung)
• osoby żyjące z zasiłku dla bezrobotnych

Urzędnicy państwowi, studenci, emeryci, osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby wykonujące wolny zawód same decydują, czy wolą państwowe czy prywatne ubezpieczenie. 

Istnieją jednak pewne ograniczenia dotyczące przystępowania do ubezpieczenia państwowego. Składając po raz pierwszy wniosek o to ubezpieczenie nie możemy mieć więcej niż 55 lat (również jak zmieniamy ubezpieczenie prywatne na państwowe).  

Ile kosztuje podstawowe ubezpieczenie zdrowotne?

Składka na ubezpieczenie państwowe jest stała i zależy od naszych dochodów. Wynosi 14,6%, z czego 7,3% płaci nasz pracodawca i 7,3% my.

Ponadto, każda państwowa kasa chorych pobiera od nas dodatkową składkę, która wynosi obecnie 1,3% (jest wyliczana tylko do wysokości 4837 EUR, czyli dochody powyżej tej kwoty nie są brane pod uwagę przy jej wyliczaniu). 

Korzystanie z państwowego ubezpieczenia zdrowotnego

Osoby korzystające w Niemczech z państwowego ubezpieczenia otrzymują Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Trzeba ją okazać podczas każdej wizyty u lekarza.

Nie płacimy za wizyty lekarskie, opłaca je nasza kasa chorych. To ubezpieczenie refunduje też niektóre leki i opłaca na przykład fizjoterapię zaleconą przez lekarza. Musimy natomiast ponieść opłatę za leczenie szpitalne — 10 EUR / dzień pobytu.

Krankengeld — co to jest?

Jeśli chorujemy przez dłuższy czas, w ramach państwowego ubezpieczenia zdrowotnego należy nam się Krankengeld. W przypadku dłuższej choroby, przez 6 tygodni nasz pracodawca nadal wypłaca nam wynagrodzenie, a po upływie tego czasu kasa chorych płaci 70% naszego wynagrodzenia. 

Krankengeld nie jest wypłacane przez prywatne ubezpieczalnie.

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne (niem. PKV)

Na prywatne ubezpieczenie w Niemczech często decydują się osoby, które dużo zarabiają, dopiero przenoszą się do Niemiec albo pracują na własny rachunek (niem. Gewerbe).

Ten rodzaj ubezpieczenia nie przysługuje wszystkim. Możemy ubezpieczyć się prywatnie, gdy nasz roczny dochód brutto przekroczy 64 350 EUR (dane na 2021 rok).

Jeśli zdecydujemy się na prywatne ubezpieczenie w Niemczech, sami tak naprawdę zdecydujemy jaki zakres ma ono obejmować (co rzecz jasna wiąże się z jego ceną). Zakres prywatnego ubezpieczenia w Niemczech jest ustalany indywidualnie.

Nasz wniosek o prywatne ubezpieczenie zdrowotne może zostać odrzucony.

Do prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego nie możemy „podpiąć” naszej rodziny — za każdą osobę płaci się oddzielną stawkę.

W przypadku dłuższej choroby, nie przysługują nam takie same świadczenia, jak w przypadku państwowego ubezpieczenia zdrowotnego. Sami we własnym zakresie musimy ubezpieczyć się dodatkowo (niem. Krankengeldversicherung).

Kto może się ubezpieczyć prywatnie w Niemczech?

Nie każdy może przystąpić do prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Urzędnicy państwowi, studenci i osoby wykonujące wolny zawód same decydują, czy wolą państwowe czy prywatne ubezpieczenie (bez względu na dochody).

Osoby zatrudnione na umowę o pracę muszą osiągać roczny dochód brutto wyższy niż 64350 EUR, aby móc się zdecydować na prywatne ubezpieczenie. 

Ile wynosi składka na prywatne ubezpieczenie zdrowotne?

Składki na prywatne ubezpieczenie w Niemczech są ustalane indywidualnie i zależą m.in. od naszego stanu zdrowia, przebytych chorób oraz wieku. Zakres świadczeń, a co za tym idzie również taryfy prywatnych ubezpieczeń, są ustalane indywidualnie.

Korzystanie z prywatnego ubezpieczenia

Zakres świadczeń w ramach prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego pozostaje poza państwowymi regulacjami. Te świadczenia są często znacznie bardziej rozbudowane niż w przypadku ubezpieczenia państwowego. 

W ramach prywatnego ubezpieczenia korzystamy często z szerszego zakresu usług, m.in. z alternatywnych metod leczenia. Poza tym najprawdopodobniej szybciej dostaniemy się do lekarza. 

Jeśli mamy prywatne ubezpieczenie, najpierw zawsze sami pokrywamy koszty leczenia. Następnie firma ubezpieczeniowa zwraca nam za koszty leczenia (na podstawie przedstawionych rachunków). 

Ile kosztuje ubezpieczenie w Niemczech?

Ceny państwowych i prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych w Niemczech znacząco się różnią: 

Ubezpieczenie państwowe

Składka na ubezpieczenie ustawowe w Niemczech zależy od wysokości naszych dochodów. Wysokość składki na ubezpieczenie państwowe jest ustalona ustawowo — 7,3% pochodzi z naszej wypłaty, a kolejne 7,3% opłaca nasza pracodawca. Ponadto, każda państwowa kasa chorych pobiera od nas dodatkową składkę, która wynosi obecnie 1,3% (jest wyliczana tylko do wysokości 4837 EUR, czyli dochody powyżej tej kwoty nie są brane pod uwagę przy jej wyliczaniu). 

Ubezpieczenie prywatne

Składki na prywatne ubezpieczenie w Niemczech są ustalane indywidualnie i zależą m.in. od naszego stanu zdrowia, przebytych chorób oraz wieku. Zakres świadczeń, a co za tym idzie również taryfy prywatnych ubezpieczeń, są ustalane indywidualnie. Wysokość składek zaczyna się mniej więcej od kwoty 100-150 EUR miesięcznie. Im starsi i bardziej schorowani jesteśmy, tym wyższe będzie nasze ubezpieczenie. 

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania ubezpieczenia w Niemczech?

Aby uzyskać ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech, potrzebujemy następujących dokumentów:

- dowód osobisty lub paszport
- zaświadczenie potwierdzające meldunek
- umowa o pracę lub potwierdzenie założenia działalności gospodarczej
- konto w banku

Dodatkowe ubezpieczenie w Niemczech

Państwowe ubezpieczenie zdrowotne może nie obejmować wszystkich usług. Dlatego wiele osób decyduje się na dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne w państwowych firmach. Jego wysokość jest niezależna od naszych dochodów.

Mogą to być następujące rodzaje ubezpieczeń:

• dentystyczne
• pielęgnacyjne
• szpitalne

Jak zmienić ubezpieczenie w Niemczech?

Zmiana ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech nie jest wcale proste:

Zmiana państwowego ubezpieczenia

Państwowe ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech można zmienić dopiero po 18 miesiącach. Jeśli nasza Kasa Chorych zmieni stawkę, możemy to zrobić szybciej. Obowiązuje nas 2-miesięczny okres wypowiedzenia. 

Aby zrezygnować z ubezpieczenia:

1. Wyślij pismo do swojej Kasy Chorych.
2. Poproś o potwierdzenie wypowiedzenia z dotychczasowej Kasy Chorych.
3. Po otrzymaniu takiego potwierdzenia, zgłoś się do nowej Kasy Chorych. 

Rezygnacja z ubezpieczenia przed powrotem do Polski

Jeśli decydujemy się na całkowity powrót do Polski, należy złożyć wypowiedzenie w naszej Kasie Chorych. Musimy dostarczyć również zaświadczenie potwierdzające wymeldowanie z Niemiec (otrzymamy je w biurze meldunkowym). W przeciwnym razie kasa chorych może nadal żądać opłacania składek.

Zmiana prywatnego ubezpieczenia

Zmiana ubezpieczenia prywatnego na państwowe możliwa jest w Niemczech wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach (np. w przypadku obniżki zarobków). 

Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi źródła prawa. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby wszystkie publikowane informacje były rzetelne i aktualne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji obowiązujących przepisów prawnych.