Jak uzyskać obywatelstwo niemieckie? [MEGA PORADNIK]

Mieszkasz od wielu lat w Niemczech i chciałbyś uzyskać obywatelstwo niemieckie? A może czujesz się związany z Niemcami i chciałbyś mieć takie same prawa jak obywatele Niemiec? 

Zdobycie niemieckiego obywatelstwa to złożony proces. W naszym przewodniku w prosty sposób krok po kroku tłumaczymy wszystkie zawiłości związane ze zdobyciem niemieckiego obywatelstwa.

Niemieckie obywatelstwo dla Polaków a prawo

Prawo dotyczące niemieckiego obywatelstwa opiera się na zasadzie prawa krwi. Co to znaczy? Obywatelstwo niemieckie nabywa się po rodzicu lub rodzicach, którzy są Niemcami.

Obywatelstwo niemieckie można również zdobyć w procesie naturalizacji, czyli nadania niemieckiego obywatelstwa cudzoziemcowi ze względu na stały pobyt w Niemczech.

Od 2000 roku obowiązuje również w Niemczech prawo, które daje możliwość uzyskania obywatelstwa osobom, które urodziły się na terenie Niemiec, a ich rodzice są cudzoziemcami.

Polskie i niemieckie prawo daje możliwość posiadania podwójnego obywatelstwa.

Co daje obywatelstwo niemieckie?

Obywatelstwo niemieckie daje dużo przywilejów i znacząco ułatwia życie. Dzięki niemu: 

• Mamy takie same prawa i przywileje, jak inne osoby mieszkający w Niemczech
• Możemy głosować w wyborach do Bundestagu i parlamentów regionalnych
• Mamy łatwiejszy dostęp do niemieckich zasiłków, m.in. do Kindergeld
• Otrzymujemy paszport i dowód niemiecki
• Mamy możliwość podróżowania do wielu krajów bez wizy 
• Przysługują nam korzystniejsze prawa dziedziczenia
• Znacznie łatwiej jest nam zdobyć kredyt (np. hipoteczny)

Jak uzyskać niemieckie obywatelstwo?

Niemieckie obywatelstwo można uzyskać na dwa sposoby:

• Gdy udowodnimy, że mamy niemieckich przodków. Niemieckie obywatelstwo uzyskujemy w tej sytuacji poprzez stwierdzenie pochodzenia.
• Gdy udowodnimy wieloletni pobyt na terenie Niemiec i tak zwany "żywotny interes" łączący nas z Niemcami (taki jak firma czy rodzina). Niemieckie obywatelstwo uzyskuje się w tej sytuacji poprzez nadanie. Dotyczy to osób, które od lat pracują w Niemczech, założyły tam firmę, mają tam rodzinę lub ich małżonek/małżonka są Niemcami.

1) Uzyskanie niemieckiego obywatelstwa poprzez stwierdzenie pochodzenia

Stwierdzenie pochodzenia to potwierdzenie, że nasi przodkowie mieli niemieckie obywatelstwo lub niemieckie korzenie. Można tak uzyskać niemieckie obywatelstwo m.in. w następujących sytuacjach:

• Możemy wykazać, że na przykład nasz dziadek czy pradziadek był Niemcem. Procedura ta nie jest prosta, ponieważ musimy udowodnić całą linię pokrewieństwa między dziadkiem a nami.
• Jeśli starasz się o niemieckie obywatelstwo i urodziłeś się przed 1.01.1975 roku, to możesz je uzyskać tylko w linii po ojcu (osoby urodzone po tej dacie też mogą się starać o obywatelstwo, ale tylko wtedy, gdy ojciec jest Niemcem, a uznanie ojcostwa nastąpiło przed 23. rokiem życia dziecka)
• Możesz również starać się o uzyskanie obywatelstwa poprzez udowodnienie, że Twój ojciec lub dziadek znajdowali się na tzw. "Volksliście".
• Można również powoływać się na historyczne granice Niemiec, w których zamieszkiwali nasi przodkowie.

2) Uzyskanie niemieckiego obywatelstwa poprzez nadanie

Uzyskanie niemieckiego obywatelstwa poprzez nadanie dotyczy osób, które nie mają żadnych związków z Niemcami, a ich dziadkowie czy pradziadkowie nie mają niemieckich korzeni. Nadanie obywatelstwa dotyczy większości osób, które przyjechały do Niemiec, pracują tu, założyły rodziny, mieszkają tu już długo i czują się związane z tym krajem.

Poprzez małżeństwo z obywatelem Niemiec

Dwa lata po zawarciu związku małżeńskiego w Niemcem / Niemką można zacząć się starać o uzyskanie obywatelstwa niemieckiego. Aby to zrobić, trzeba przebywać co najmniej 3 lata na terenie Niemiec. W trakcie starania się o obywatelstwo nie można być w trakcie rozwodu. Samo małżeństwo jednak nie wystarczy. Uzyskując obywatelstwo poprzez małżeństwo, musimy potwierdzić naszą znajomość języka niemieckiego i zdać test ze znajomości życia w Niemczech (Einbürgerungstest).

Niemieckie obywatelstwo dla dziecka

• Jeśli ojciec lub matka jest Niemcem / Niemką, dziecko uzyskuje obywatelstwo automatycznie. Nie trzeba składać żadnych dodatkowych dokumentów.
• Dziecko urodzone w Niemczech po 1.01.2000 roku, którego rodzice są cudzoziemcami, nabywa obywatelstwo niemieckie, pod warunkiem, że w chwili urodzenia dziecka miejsce pobytu jednego z rodziców od ponad 8 lat znajduje się w Niemczech.
• Dzieci urodzone w Niemczech przed 01.01.2000 rokiem nie uzyskuje obywatelstwa tylko na podstawie samego faktu urodzenia na terenie Niemiec.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać niemieckie obywatelstwo?

O obywatelstwo niemieckie nie może się starać każdy Polak. Istnieje bowiem kilka warunków, które trzeba spełnić, aby otrzymać niemieckie obywatelstwo:

• przebywać na terytorium Niemiec od co najmniej 8 lat (7 lat, jeśli ukończyłeś kurs integracyjny i zdałeś Zertifikat Integrationskurs; 6 lat, jeśli znasz język na poziomie wyższym niż B1; 3 lata, jeśli jesteś w związku małżeńskim z Niemcem lub Niemką)
• posiadać prawo do nieograniczonego pobytu na terenie Niemiec
• posiadać własne źródło dochodów, być w stabilnej sytuacji finansowej (bez wsparcia socjalnego ze strony państwa niemieckiego)
• udowodnić znajomość języka niemieckiego
• zdać test ze znajomości kultury, historii i życia w Niemczech, czyli Leben in Deutschland lub Einbürgerungstest
• nie być karanym
• uznawać wolnościowy i demokratyczny porządek ustrojowy Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec

Potwierdzenie znajomości języka niemieckiego

Aby móc ubiegać się o niemieckie obywatelstwo, musimy potwierdzić naszą znajomość języka niemieckiego. Możemy to zrobić poprzez:

1. Das Zertifikat Deutsch (zdany na poziomie przynajmniej B1, ustnie i pisemnie) lub inny porównywalny dyplom językowy,
2. Ukończenie szkoły głównej (Hauptschulabschluss)
3. Ukończenie niemieckojęzycznej szkoły
4. Kontynuowanie nauki w 10. klasie w innej, niemieckojęzycznej szkole (np. Realschule lub Gesamtschule)
5. Ukończenie studiów w niemieckojęzycznej szkole wyższej (Hochschule), wyższej szkole zawodowej (Fachhochschule) lub wyższej szkole zawodowej (Berufsausbildung).

Wniosek o obywatelstwo niemieckie

Wniosek o niemieckie obywatelstwo należy wypełnić w języku niemieckim. Wszelkie dołączone dokumenty, które chcemy dołączyć do naszego wniosku również muszą być sporządzone w języku niemieckim lub przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego.

Wniosek należy złożyć osobiście, za pośrednictwem ambasady albo w urzędzie miasta / ratuszu. 

Dokumenty potrzebne do złożenia wniosku o obywatelstwo możesz pobrać na przykład ze strony niemieckiego konsulatu. Uzyskamy je również w urzędzie miasta albo w urzędach ds. naturalizacji (np. Bundesamt für Migration und Flüchtlinge).

Dokumenty potrzebne do uzyskania niemieckiego obywatelstwa

Dokumenty, które musimy złożyć, starając się o uzyskanie niemieckiego obywatelstwa zależą od tego, jak chcemy je uzyskać:

• po naszych przodkach
• poprzez długoletni pobyt na terenie Niemiec lub małżeństwo z Niemcem/Niemką lub osobą posiadającą niemieckie obywatelstwo

1) Dokumenty, gdy składamy wniosek o obywatelstwo po przodkach

• wydrukowany i wypełniony wniosek (po niemiecku)
• nasz akt urodzenia
• nasz paszport / dowód osobisty
• 2 zdjęcia paszportowe
• akt urodzenia osoby, po której zamierzamy dziedziczyć obywatelstwo (mama, tata, dziadek, babcia, prababcia, pradziadek)
• akt ślubu rodziców, dziadków lub pradziadków
• niemiecki paszport/dowód osobisty osoby, po której zamierzamy ubiegać się o niemieckie obywatelstwo
• dokument, który potwierdzi zameldowanie naszego krewnego na terenie Niemiec
• księga rodzinna (Familienbuch, Stammbuch)
• poświadczenie (dotyczy imigrantów pochodzenia niemieckiego, którzy przybyli do Niemiec z Europy Wschodniej)

2) Dokumenty, gdy składamy wniosek o obywatelstwo poprzez długoletni pobyt w Niemczech lub małżeństwo

• wydrukowany i wypełniony wniosek (po niemiecku)
• nasz akt urodzenia
• nasz paszport / dowód osobisty
• 2 zdjęcia paszportowe
• życiorys (dotyczy osób, które ukończyły 16 lat)
• akt urodzenia (niemiecki, polski tłumaczony na niemiecki, akt urodzenia dziecka, które również stara się z nami o uzyskanie niemieckiego obywatelstwa)
• akt ślubu (jeśli polski, to z tłumaczeniem przysięgłym)
• księga rodzinna (Familienbuch, Stammbuch)
• dokument potwierdzający uprawnienia do opieki nad dziećmi (jeśli są małoletnie)
• dokument, który potwierdzi niemieckie obywatelstwa współmałżonka
• orzeczenie wystawione przez przedszkole lub szkołę, które potwierdzi znajomość języka niemieckiego przez dziecko
• świadectwa ukończenia szkoły

i/lub:

• zaświadczenia o dochodach (Lohnabrechnung, Einkommensteuerbescheid)
• zaświadczenie o długości zatrudnienia (od pracodawcy)
• potwierdzenie zabezpieczenia na starość (Selbststaendige) - dotyczy osób prowadzących własną działalność gspodarczą
• przebieg ubezpieczenia rentowego (swój i współmałżonka)
• przebieg ubezpieczenia emerytalnego (swój i współmałżonka)

Obywatelstwo niemieckie krok po kroku

Oto jak uzyskać niemieckie obywatelstwo:

1. Udaj się do urzędu ds. imigracji, właściwego do Twojego miejsca zamieszkania. Możesz tam uzyskać pomoc dotyczącą np. potrzebnych dokumentów.
2. Przygotuj się do testu, a następnie umów się na niego.
3. Zapłać za rozpatrzenie wniosku.
4. Zgromadź i prześlij wszystkie wymagane dokumenty.
5. Poczekaj na rozpatrzenie wniosku. Może to zająć nawet dwa lat. Jeśli decyzja będzie pozytywna, otrzymasz gwarancję naturalizacji (niem. Einbürgerungszusicherung).
6. Weź udział w ceremonii naturalizacji, w czasie której otrzymasz potwierdzenie uzyskania niemieckiego obywatelstwa.
7. Złóż wniosek o niemiecki paszport i dowód osobisty w swoim lokalnym urzędzie meldunkowym (niem. Einwohnermeldeamt).

Ile kosztuje niemieckie obywatelstwo?

Wysokość opłaty związanej z uzyskaniem niemieckiego obywatelstwa zależy od rodzaju procedury, dzięki której uzyskamy obywatelstwo oraz naszych dochodów.

Jeśli nasz wniosek zostanie rozpatrzony negatywnie, zapłacimy jedynie 10 EUR, a gdy pozytywnie - 25 EUR.

Pozostałe kwestie związane z niemieckim obywatelstwem

Który urząd w Niemczech zajmuje się kwestią obywatelstwa?

Kwestią obywatelstwa zajmują się kraje związkowe. Najlepiej zasięgnąć informację w urzędzie swojego miasta lub gminy, jaki dokładnie urząd w danym landzie odpowiada za kwestie zarządzania i przyznawania obywatelstwa niemieckiego. Różni się to w zależności od landu. 

Kurs integracyjny dla osób starających się o niemieckie obywatelstwo

Jeśli nie mamy niemieckiego wykształcenia i nie chodziliśmy do niemieckiej szkoły, warto wziąć udział w kursie integracyjnym. Dzięki niemu znacznie lepiej nauczymy się języka niemieckiego oraz poznamy niemiecką kulturę, historię, zwyczaje. Kurs ten przygotuje nas również do egzaminu Leben in Deutschland, czyli do obowiązkowego testu, który musimy zdać, jeśli staramy się o niemieckie obywatelstwo.

Co to jest Integrationskurs, czyli test integracyjny w Niemczech?

Integrationskurs to kurs, w którym musisz wziąć udział, jeśli chcesz się stara o niemieckie obywatelstwo. Składa się on z kursu językowego i tak zwanego kursu orientacyjnego, który ma przybliżać kulturę i zwyczaje niemieckie.

Kurs przygotowuje do testu ze znajomości niemieckiej kultury - Leben in Deutschland.

Co to jest test Leben in Deutschland lub Einbürgerungstest?

Leben in Deutschland lub Einbürgerungstest to testy, które sprawdzają naszą znajomość kultury, historii i zwyczajów niemieckich. To test wielokrotnego wyboru, który składa się z 33 pytań. Na ich rozwiązanie masz 60 minut. Aby go zdać, należy uzyskać co najmniej 50% poprawnych odpowiedzi. Egzamin kosztuje 25 EUR. Zdanie tego egzaminu to jeden z warunków do tego, aby otrzymać obywatelstwo niemieckie.

Testu nie muszą zdawać osoby, które ukończyły szkołę w Niemczech.

Przydatne strony dotyczące niemieckiego obywatelstwa

Strony placówek dyplomatycznych Niemiec w Polsce

Uzyskasz na nich aktualne informacje dotyczące niemieckiego obywatelstwa w języku polskim.

Federalny Urząd Administracyjny (Bundesverwaltungsamt)

Zdobędziesz tu wszelkie informacje dotyczące obywatelstwa niemieckiego.

Strona internetowa rządku federalnego (Bundesregierung)

Wszelkie informacje dotyczące niemieckiego obywatelstwa w jednym miejscu.

Federalny Urząd ds. Migracji i Uchodźców (BAMF)

Tu znajdziesz najbardziej aktualne dane dotyczące kwestii emigracyjnych i obywatelstwa niemieckiego.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi źródła prawa. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby wszystkie publikowane informacje były rzetelne i aktualne. Nie stanowią one wiążącej interpretacji obowiązujących przepisów prawnych.